Буктуков Николай Садвакасович Буктуков Николай Садвакасович Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі Институтының директоры, ҚР ҰҒА академигі, техника ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Жаратылыстану ғылымдары академиясының және ұлттық тау-кен ғылымдары академиясының академигі, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген өнертапқышы

Н.С. Буктуков 1948 жылы 10 маусымда дүниеге келген, 1971 жылы Қазақ политехникалық институтын үздік бітірген, тау-кен инженері. Еңбек жолын ҚазКСР Ғылым Академиясының тау-кен ісі институтында бастап, аға инженерден институт директорына дейінгі жолдан өтті. 1994 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясы (ҚР ҰҒА) Президиумының бөлім бастығы, ҚР ҰҒА Президентінің орынбасары, ҚР ҰҒА Жер туралы ғылым бөлімшесінің Академик-хатшысы, химия-технологиялық зерттеулер орталығы бас директорының орынбасары, Қ.и. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ ректорының кеңесшісі қызметтерін атқарды. Осы уақыт аралығында Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты зертханасының меңгерушісі болып қалып, 2010 жылдан бастап институт директоры болып жұмыс істейді. Қоғамдық жұмыс - "Қазақстан Республикасы ғылым ұйымдарының одағы" РҚБ президенті.

1976 жылы Кузбасс политехникалық институтында Н.С. Буктуков экономика мен тау-кен өндірісінің өзара байланысы және кендерді байыту мәселелері бойынша техника ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. 1986 жылы Мәскеу тау-кен институтында ағындағы көмірдің сапасын қалыптастыру және оның отын-энергетикалық кешеннің техникалық-экономикалық тиімділігіне әсері мәселесі бойынша техника ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. Н. С. Буктуков ірі ғылыми мәселелерді шешті:

• Ашық тәсілмен күрделі құрылымдық кен орындарын селективті өңдеу технологиялары әзірленді және ұтымды параметрлері негізделді.
• Көмір және кен орындарын ашық және аралас игерудің жаңа технологиялары, тау-кен өндірісін шоғырландырудың ұтымды тәсілдері жасалды, карьерлердің терең қабаттарын ашудың ұтымды схемалары, тау-кен жұмыстарын жүргізудің циклдік-ағынды және ағынды технологиялары жасалды.
• Үздіксіз ағымда минералды шикізат сапасының біркелкілігін динамикалық қалыптастырудың теориясы мен технологиясы жасалды.
• Экономикалық жағдайларды, Кендегі металдың орташа құрамын және оның тербелістерін, сондай-ақ кейінгі қайта бөлуге әсерін ескеретін металдың борттық құрамын анықтау әдісі әзірленді.
• Тұтқырлығы жоғары және парафинделген көмірсутектерді өндіру мен тасымалдаудың дәстүрлі емес энергия үнемдеу тәсілдері жасалды; парафині жоғары майлар мен битумдардың тұтқырлығын төмендету тәсілдері жасалды, мұнайды өндіру мен тасымалдауға дайындауға жұмсалатын шығындарды азайту міндеттері шешілді.
• Дәстүрлі 2 есе артық тиімділігі жоғары жел электр станциялары және 18% орнына 40-60% тиімділігі бар жаңа буын күн батареялары әзірленді. Бұл ретте әлемде алғаш рет электр энергиясының құны желілерден алынатын энергия құнынан аспайды.


Инновациялық даму мәселелеріне ерекше көңіл бөледі. Қазақстанда экономиканы дамытудың индустриялық-инновациялық стратегиясын іске асыру тетіктерін қамтитын алғашқы монография жарияланды. 1995 жылдан бастап баспасөзде экономиканы дамытудың инновациялық жолына көшу жөніндегі ұсыныстармен сөз сөйлейді.

Кеңесші ретінде Өнеркәсіптік кәсіпорындарды шығынсыз деңгейге шығару мәселелерін шешуге қатысты:" Ертіс химия-металлургия зауыты "АҚ," Казгипроцветмет институты "АҚ," Целинэнергобанк "ақ," Ертіс полиметалл комбинаты "АҚ," Павлодар трактор зауыты "АҚ," Текелі ОКҚ "ақ,"Ақмоласельмаш" АҚ. КСРО Мемжоспары мен Қазақстан Экология және биоресурстар министрлігінің сарапшысы болды.

Н.С. Буктуковтың бірқатар ұсыныстары ұлттық инновациялық жүйені қалыптастыру және дамыту бағдарламасына; ҚР индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына; экономиканың басым секторларында пилоттық кластерлерді құру және дамыту жөніндегі жоспарға, сондай-ақ "Ғылым туралы Заңға", инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы Заңға қабылданды.

Буктуков Н. С. - 250-ден астам ғылыми еңбектің, оның ішінде 6 монографияның, еуропалық және Еуразиялық патенттермен, Қазақстан, Жапония, Германия, Оңтүстік Корея, Қытай, Канада патенттерімен қорғалған 40-тан астам өнертабыстың авторы.

Н.С. Буктуковтың ғылыми жетекшілігімен 5 ғылым докторы және 9 ғылым кандидаты дайындалды. Қ. Сәтпаев атындағы ҚазҰТУ профессоры 3 жыл.

Буктуков Н.С. - Д. А. Қонаев атындағы ТКІИ құрметті ғылыми қызметкері, "Қазақстан өнеркәсібі", "Қазақстанның тау-кен журналы", Минералды шикізатты кешенді пайдалану", " Ұлттық тау-кен ғылымдары академиясының хабаршысы" журналдарының редколлегия мүшесі.

Комсомол даңқы шежіресіне енгізілген. Райкомдардың, Комсомол обкомдарының және Қазақстан ЛКЖО ОК; БЛКЖО ОК; ҚазССР ҒА Президиумының; КОКП ОК, КСРО СМ Құрмет Грамоталарымен; КСРО ХШЖК медалімен, КСРО өнертапқышы белгісімен, ҚР БҒМ "ғылымды дамытудағы еңбегі үшін" белгісімен, III, II және I дәрежелі "Кенші даңқы" белгілерімен марапатталған, Академик Қ.И. Сәтпаев атындағы сыйлықтардың лауреаты және ҚР ҰҒА академигі Ш. Е. Есенов атындағы КСРО ҒА күміс медальмен және А. Байтұрсынов атындағы дипломмен марапатталды, Қазақстан Ұлттық Жаратылыстану ғылымдары академиясы медалімен, Ұлттық тау-кен ғылымдары академиясының орденімен, Ресей тау-кен өнеркәсіпшілерінің "Горняцк даңқы" белгісімен марапатталған.

Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары, ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі, техника ғылымдарының докторы.

1986 жылы В.И. Ленин атындағы Қазақ политехникалық институтын тау-кен инженер-маркшейдер мамандығы бойынша бітірген. Тау-кен ісі институтында инженер болып жұмыс істей бастап, ғылыми қызметкердің қалыптасуының барлық кезеңдерінен өтіп, геомеханика бөлімінің меңгерушісі және директордың ғылыми жұмыс жөніндегі орынбасары болды. 1992 жылы ол "Жаппай опырылу ошақтарының жанында құлаған қабаттасатын шоғырларды қазудың геомеханикалық негіздемесі" тақырыбында кандидаттық диссертациясын сәтті қорғады, ал 2006 ж. - "Геомеханика" және "Геотехнология" екі мамандығы бойынша "камералы-бағанды жүйемен жабылатын еңкіш және көлбеу шоғырларды жерасты игеруді геомеханикалық қамтамасыз ету" тақырыбында докторлық диссертация қорғады.

Негізгі ғылыми қызығушылықтары-тау-кен қысымы, пайдалы қазбалар кен орындарын игерудегі геомеханикалық процестер. Шамғанова Л.С. - 130-дан астам ғылыми еңбектің, оның ішінде 4 монографияның, өнертабысқа үш авторлық куәліктің, 1 электронды оқулықтың авторы. Л. С. Шамганова Ресейдегі, Болгариядағы, Польшадағы, Германиядағы және т. б. халықаралық симпозиумдар мен Конгрестерде баяндамалар жасады. Қазіргі уақытта жүргізген зерттеулер мен тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар нәтижелері бойынша "Қазақмыс", "Шығыстүстімет", "Ақжал" және т. б. кеніштерінде қолданысқа енгізілген нормативтік-әдістемелік құжаттарды әзірлеуге қатысты.

Шамганова Ләззат Саевнаның ғылыми-педагогикалық қызметі тау-кен саласындағы жас мамандарды, магистранттар мен докторанттарды дайындаумен байланысты. Ол 10-нан астам магистрант, 2 PhD докторын дайындады.

"Қазақстан Маркшейдерлер одағының" басқарма мүшесі, "Маркшейдерия және жер қойнауын пайдалану" журналының редколлегия мүшесі (Ресей), Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институтының "Тау-кен өндірісін ғылыми-техникалық қамтамасыз ету" және Н.С. Поляков атындағы "геотехникалық механика" институтының (Украина ҰҒА) ғылыми еңбектер жинағы.

Қазақстан Республикасының ғылым саласындағы ерекше еңбегі үшін Шамғанова л. с. III дәрежелі "Кенші даңқы" және "Еңбек Даңқы" Құрмет белгілерімен, Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Құрмет грамотасымен, ТМД-ның 20 жылдығына арналған Мемлекетаралық көрменің және "Алтын Гефест 2014" Ұлттық салалық конкурсының "ғалым-педагог ТМК мамандықтары" бойынша номинациясы дипломдарымен марапатталды".

ҚР Минералдық шикізатты кешенді қайта өңдеу жөніндегі ұлттық орталығы "РМК филиалы "Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты" ҒЗТКЖ нәтижелерін коммерцияландыру және жобалау бойынша директорының орынбасары.

1994 жылы Алматы энергетикалық институтының Радиотехника және байланыс факультетін бітірген, мамандығы - Өнеркәсіптік электроника, біліктілігі - Электрондық техника инженері.

Инженерлік компанияда электрониканы дамыту бөлімінің техникалық директоры және бас конструкторы болып жұмыс істеді. 2015 жылы тау-кен ісі институтында электрондық жүйелерді жобалау зертханасының меңгерушісі, кейін ҒЗТКЖ коммерцияландыру бойынша директордың орынбасары болып тағайындалды. Төрт жыл ішінде институтта " Жер асты шахталарында персонал мен жылжымалы техниканы позициялаудың және мониторингілеудің автоматтандырылған жүйесін құру және енгізу", "Үйінділердің астында адамдардың орналасқан жерін анықтаудың ішкі жүйесі", " Жүргізушіні шахтаішілік техниканың әрекет ету аймағында адамдардың бар екендігі туралы хабардар етудің ішкі жүйесі" тақырыптарында ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар бойынша алты коммерциялық жоба жасалды.

В.Е. Махонин Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институтын таныстыра отырып, Астана мен Алматыда өткен халықаралық және жергілікті конференцияларға, конгрестер мен көрмелерге баяндамалар мен презентациялармен белсенді қатысады.

Негізгі ғылыми қызығушылықтары-радиоэлектрондық жүйелер мен өнеркәсіптік жабдықтарды, оның ішінде тау-кен кәсіпорындарында адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйелерін әзірлеу.

Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі Институтының ғылыми хатшысы, техника ғылымдарының докторы, доцент, Халықаралық Ақпараттандыру Академиясының академигі, ұлттық тау-кен ғылымдары академиясының корреспондент-мүшесі

Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институтында 1999 жылдың қазан айынан бастап жоғары санатты инженер лауазымында жұмыс істей бастады. 2000 жылы Қ.и. Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университетін "Тау-кен ісіндегі Экономика және менеджмент" мамандығы бойынша (үздік) бітіргеннен кейін институттың аспирантурасына түсіп, оны 2002 жылы мерзімінен бұрын диссертациясын қорғаумен аяқтады. 2003 жылғы 1 қыркүйекте экономикалық талдау, жоспарлау және басқару зертханасының меңгерушісі, 2005 жылдан бастап тау - кен жүйесі бөлімі меңгерушісінің орынбасары (қоса атқарушы) болып тағайындалды. 2004-2005 жж. Париж ұлттық жоғары тау-кен мектебінде CESMAT орталығының Cespromin циклі бойынша бір жылдық тағылымдамадан өтті, мамандығы: "Тау-кен жобаларын экономикалық бағалау".

2010 жылдың қыркүйегінде 25.00.22 "Геотехнология (жерасты, ашық және құрылыс)" мамандығы бойынша "Ашық әзірлемелерде геотехнологиялық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуін ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету"тақырыбында техника ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. 2011-2014 жылдар аралығында "Қазақстандық индустрияны дамыту институты" АҚ Халықаралық ынтымақтастық департаментінің директоры, индустриялық саясат орталығы директорының қ.а. лауазымында жұмыс істеді. 2014 жылдың 17 ақпанынан бастап Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі Институтының ғылыми хатшысы болып жұмыс істейді.

Бояндинова А.А. карьерлердегі геотехнологиялық кешеннің тұрақты жұмыс істеу әдіснамасын, геотехнологиялық кешенді басқарудың автоматтандырылған корпоративтік жүйесін бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз етуді, тау-кен-көлік жұмыстарын жоспарлау және оңтайландыру, экскаватор-автомобиль, карьердің экскаватор-теміржол кешендерін Имитациялық модельдеу, Ашық тау-кен жұмыстарына арналған инновациялық жобаларды экономикалық бағалау әдістерін әзірледі. Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық игеру, экономикалық талдау және менеджмент, күрделі жүйелерді модельдеу теориясын, ағылшын және француз тілдерін меңгерген. 110 жарияланымы, оның ішінде 3 монографиясы, инновациялық патенті бар.

Бояндинова А. А. Қазақстанның ірі тау-кен кәсіпорындары базасында өткізілген "Геотехнология" тұрақты халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының Жауапты хатшысы болды: "Қостанайасбест" ақ (2003 ж.), "ССКӨБ" АҚ (2004 ж.), "Қостанай минералдары" АҚ (2005 ж.), "Қазхром ТҰК" АҚ (2007 ж.).АҚ (2010 ж.)," Қазақмыс "корпорациясы "ЖШС базасындағы конференцияны ұйымдастыру комитетінің атқарушы директоры (2013 ж.); тау-кен өндіру кәсіпорындарының әкімшілік қызметкерлеріне арналған халықаралық қазақстан-француз пилоттық курсының менеджері (5-30 сәуір 2004 ж., Алматы); Еуропалық Одақтың жетінші негіздемелік бағдарламасы шеңберінде (2010-2012) "Орталық Азия және Оңтүстік Кавказ елдеріне арналған халықаралық ынтымақтастық желісі" ("International Cooperation Network for Central Asian and South Caucasus countries") халықаралық жобасының менеджері.

Тау - кен ісі саласындағы ірі әлемдік симпозиумдардың бірі-тау – кен жұмыстарын жоспарлау және жабдықтарды таңдау жөніндегі халықаралық симпозиум (MPES) Ұйымдастыру комитеті төрағасының жеке шақыруы бойынша бес жыл бойы mpes-2007-MPES-2011 секцияларының төрағасы болды.

Марапаттары: жаратылыстану ғылымдары саласындағы жас ғалымдарға арналған Д. А. Қонаев атындағы сыйлықтың лауреаты (2001), ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі Ж. Н. Әбішев атындағы стипендиат (2002), талантты жас ғалымдарға арналған мемлекеттік ғылыми стипендияның екі мәрте стипендиаты (2002-2004 жж., 2006-2008 жж.), Қазақстан Республикасы жас ғалымдарының ғылыми жетістіктері көрмесінің жеңімпазы (2002-2004 жж.).2010 ж.), Жас Қазақстандық ғалымдарға арналған Ғылым мен техника саласындағы үздік ғылыми зерттеулері үшін Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Қоры сыйлығының лауреаты (2011). ҚР Индустрия және сауда министрлігінің Құрмет грамоталарымен марапатталған (2010), ҚР ИЖТМ "Қазақстан Республикасының Минералды шикізатты кешенді қайта өңдеу жөніндегі ұлттық орталығы" РМК (2001, 2005), ҚР ИЖТМ "ҚР МШКҰЖ ҰО" РМК "Д.А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты" ЕМК (2010). ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Қорының алғыс хаттары бар (2012, 2014).